زمان گذران در نگاه بیقرار خیام
نویسندگان
چکیده
معمای پیچیدة هستی، همواره، همچون رازی سر به مهر، کنجکاوی آدمی را برانگیخته و او را در درازنای زمان به خود مشغول داشته است. اندیشمندان جهان، با درنگ در این معمای مبهم، هرکس به شیوه ای، پندارهای خویش را بازگفته است. حکیم عمر خیام نیشابوری از اندیشه ورزان نامدار ایرانی ست که در سروده های اندک خود، پرسشهایی ژرف و شگرف در انداخته و برای آسوده شدن از دست این پرسشهای جانگزای بی پاسخ راههایی را پیش نهاده و بازگفته است. ژرفای اندیشة خیام را از عمق همین درنگها، پرسشها و تردیدهای بنیادین می توان دریافت و شخصیت او را از لابه لای همین سؤالات جسارت آمیز می توان بازشناخت. او وقتی در گذر پرشتاب زمان، ناخرسند، به حیرتی آمیخته به بدبینی دچار می شود، به این باور می رسد که هیچ چیز «حقیقی تر» از «دمی» که در آن به سر می برد و لحظه ای که در آن نفس می کشد، نیست. پس بهترین راه زندگی را برای خود و دیگران در آن می بیند که این دم را غنیمت بشمارند و فرصت خود را بیهوده از دست ندهند و آشکارا سفارش می کند که: چون بوده گذشت و نیست نابوده پدید خوش باش، غم بوده و نابوده مخور با توجه به این که مضمون «غنیمت شمردن فرصت» و «زیستن در حال» از مضمونهای بنیادین رباعیهای خیام است، در این نوشته کوشیده شده است تا این موضوع به اندازة توان، بررسی شود.
منابع مشابه
عینیت زمان در نگاه ابنسینا و کانت
این مقاله در صدد نشان دادن عینیت وجود زمان از دیدگاه ابنسینا و کانت است. به این منظور، ابتدا دیدگاه این دو فیلسوف دربارۀ کلیات بررسی شده و چگونگی اخذ کلیات از امور حسی و خارجی که نشاندهندۀ اتصاف خارجی مفاهیم کلی است، بیان شده است. سپس، عینیت زمان و به دنبال آن چیستی زمان از دیدگاه این دو فیلسوف شرح داده شده است. زمان بر اساس تعریف ابنسینا، از جملة ادراکات حقیقی و بر اساس تعریف کانت، از جملة ...
متن کاملخیام و شاعران روس (نقد و بررسی جایگاه خیام و خیام پژوهشی در روسیه)
خیام، شاعری از «کرانههای زعفرانی» و با شهرت جهانی، بهدلیل رباعیات دلفریب، اندیشمندانه و فلسفیاش در کنار سایر شاعران «سرزمین کهن» ایران، در صدر محفل شعر و ادب روسیه تکیه زده است. هدف ما در مقاله، معرفی و نقد ترجمههای رباعیات خیام به زبان روسی و نشاندادن تأثیرگذاری اشعار و اندیشههای او بر مترجمان و شاعران روسی است. مترجمان، ایرانشناسان، دیپلماتها و شاعران روسی نقش چشمگیری در شناساندن خیام...
متن کاملاصالت ماهیت و اعتباریت وجود از نگاه خیام (با تأکید بر قرائت سمنانی)
حکیم عمر خیام با وجود آن که مشایی است، به دفاع از اصالت ماهیت و اعتباریت وجود پرداخته است .او اتصاف ماهیت به وصف وجود را بهواسطهی تعلق جعل به ماهیت میداند. این رأی شائبهی نادیدهگرفتن بخشی از تاریخ فلسفه را توسط تدوینکنندگان آن ایجاد میکند. سمنانی به دنبال نقد آرای ملاصدرا، سبزواری و آقا علی مدرس (دربرابر قرائت صدرایی) ضمن این که آغاز بحث اصالت وجود یا ماهیت را عصر خیام میداند، آرای او ر...
متن کاملگرامیداشتِدم (اغتنام فرصت) در اندیشه خیام با نگاه تطبیقی به مولوی
گرامیداشتِدم، یکی از بنیادهای اندیشهای و باورشناختی در ادبیات شادخوارانه و نیز ادب نهانگرایانه(صوفیانه) پارسیاست که به شیوههای گوناگون پیرامون آن در این دو سامانه ادبی سخن رفته است. خیام به عنوان نمونه برترین در ادبیات شادخوارنه که این مضمون را به گونههای مختلف در رباعیاتش پرورده است و ازسوی دیگر مولانا به عنوان سمبل ادبیات عرفان ایرانی که به نوعی خود را (ابن الوقت) میخواند در اشعارش، ا...
متن کاملزن در نگاه قرآن و در فرهنگ زمان نزول (2)
نگاهى گذرا به جایگاه ارزشمند زن در قرآن و پاسخ به برخى از شبهات قرآنى در موضوع حقوق و وظایف زن است. نویسنده، نخست به منزلت زن در قرآن اشاره کرده و قوّامیّت مردان بر زنان را در قرآن بخاطر سرپرستى مرد بر خانواده مىداند که این سرپرستى به ویژگىهاى وجودى مرد و وظایفى که عرف زندگى زناشویى بر عهده او مىگذارد بازمىگردد. سپس به موضوع چرایى اینکه سهم مرد، دو برابر زن است، پرداخته و دلیل آن را وظایف ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
زبان و ادب فارسیجلد ۴۷، شماره ۱۹۲، صفحات ۱۷-۵۰
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023